Strafrecht
Overlastveroorzakers overtreden vaak strafbepalingen en kunnen daarom door het OM strafrechtelijk worden vervolgd. De sanctie die volgt op vervolging is punitief (bestraffend) van aard, maar kan ook preventief werken.
Mogelijkheden
Denk aan het opleggen van bijzondere voorwaarden of voorwaardelijke straffen om gedragsverandering te bewerkstelligen. Strafrechtelijke handhaving is mogelijk bij overlastfeiten strafbaar gesteld in het wetboek van Strafrecht (zoals bijvoorbeeld burengerucht, artikel 431 Sr) of in bijzondere wetten als:
- de Woningwet (zie de artikelen 1a, 1b, 7b, 14a Woningwet en 1a Wet op de Economische delicten)
- de Wet Ruimtelijke Ordening (zie artikelen 7.10 WRO en 1a Wet op de Economische delicten)
- de Wet Milieubeheer (artikelen 10.1 Wm en 1a Wet op de Economische delicten)
Strafrechtelijke handhaving is ook mogelijk wanneer de overlastsituatie gepaard gaat met discriminatie, bedreiging of bij (dreigende) escalatie in de vorm van geweld tegen personen of goederen.
Bestraffing: kies bij twijfel één van beide wegen
Bij twijfelgevallen is het zaak één van beide wegen te kiezen. Gezien het ne bis idem beginsel (niemand mag meerdere keren voor hetzelfde feit worden bestraft), mag één overtreding niet worden aangepakt met zowel een bestraffende bestuursrechtelijke aanpak als een strafrechtelijke.
Eén overtreding aanpakken door zowel onder dwang van bestuursrechtelijke sancties herstel af te dwingen als strafrechtelijk te handhaven mag wel.
Samengevat: straf en straf mag niet, herstelsanctie en straf mag wel. Afzonderlijke overtredingen vanuit verschillende invalshoeken aanpakken kan effectiever zijn.